Η προφητεία ενός Αμερικανού οικονομολόγου και τα χάρτινα προϊόντα της αγοράς στην "αγορά" των ομολόγων

Κάποτε στο παρελθόν συνήθιζα να διαβάζω εφημερίδες. Θυμάμαι πολύ καλά όταν η Ελλάδα εισήλθε στη ζώνη του ευρώ, τότε που φτιάχτηκε, ένας βραβευμένος Αμερικανός Νομπελίστας στα οικονομικά είχε κάνει την ακόλουθη πρόβλεψη : Η ζωή του ευρώ είναι μέχρι το 2015 με 2020. Μου διαφεύγει το όνομά του - ήταν υπερήλιξ.(*)

Κάτι πρέπει να ήξερε αυτός ο οικονομολόγος, που είχε πάρει και βραβείο Νόμπελ. Για την Ευρώπη ήταν η "προφητεία" του, δεν ξέρω αν είχε κάνει παρόμοια για την πατρίδα του την Αμερική.

Δεν θα αναλύσουμε τα της "προφητείας". Απλά θα γράψουμε ότι το οικονομικό μοντέλο που ακολουθήθηκε, όταν πλέον έγιναν κατανοητά - τούτο εντός εισαγωγικών - μερικά πράγματα (Ρήγκαν, Θάτσερ) ήταν το ακόλουθο : Οι άνθρωποι να εγκαταλείψουν τις παραδοσιακές αντιλήψεις περί αγοράς και αγορών και να αποδεχθούν ένα νέο μοντέλο "αγοράς". Και αυτό ήταν, σε εισαγωγικά οπωσδήποτε, η παραγωγή των ομολόγων. Το "προϊόν" - σε εισαγωγικά όλα - ήταν τραπεζικό, χάρτινο και απέδιδε κερδοφορία. Αντί δηλαδή οι χώρες να παράγουν γεωργικά ή βιομηχανικά προϊόντα (σημ. η παραγωγή πήγε στις τριτοκοσμικές χώρες με μισθούς πείνας για τους γηγενείς) άρχισαν να παράγουν ομόλογα και η αγορά απέκτησε διαφορετικό νόημα. Το μέσον (χρήμα) της αγοράς έγινε ο σκοπός και αυτός υποκατέστησε την ίδια την αγορά! Η οποία πλέον έγινε χάρτινη και όνομα είχε το ομόλογο.

Το αγοράζει η Κίνα επιστρέφοντας δολλάρια. Σήμερα κατέχει το μεγαλύτερο ποσοστό αμερικανικών ομολόγων. Σημειώνουμε ότι η Κίνα δεν δανείζεται για να παράγει αυτό το "προϊόν". Παράδειγμα : Αγοράζει ένα ομόλογο των 1000 δολλαρίων και όταν αυτό λήξει, θα πρέπει να της επιστραφούν, ας πούμε, 1500 δολλάρια ή τα αντίστοιχα ευρώ. Το ίδιο κάνει και η Ρωσία.

Το αμερικανικό οικονομικό μοντέλο μιμήθηκε η Ευρώπη, αλλά και εμείς, και το μυστικό με την "παραγωγή" - τη λένε ανάπτυξη - και τη διακίνηση της "αγοράς ομολόγων" είναι τούτο. Ο παραγωγός (σε εισαγωγικά) των ομολόγων δανείζει τους άλλους για να παράγουν κι αυτοί τα νέα "προϊόντα". Τα δάνεια του χορηγούνται αφειδώς με ευνοϊκό επιτόκιο.

Αλλά κάποτε φτάνει ο κόμπος στο χτένι. Κάποιοι μυρίζονται το κόλπο, μαζεύουν τα ομόλογα, και για να τα δώσουν πίσω ζητούν δολλάρια ή ευρώ. Αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνεται συνεχώς, υπάρχει ένα όριο. Δεν μπορείς να κόβεις συνέχεια χαρτονόμισμα η αξία του οποίου πέφτει διαρκώς. Όταν, για παράδειγμα, ένα πακέτο τσιγάρα από τα φθηνότερα που υπάρχουν κάνει 3 ευρώ, δηλαδή περισσότερο από χίλιες παλαιές δραχμές, τι αξία έχει πλέον το χαρτονόμισμα;

Εκεί λοιπόν βρίσκονται οι άλλοι, οι μεγάλοι του ευρώ και του δολλαρίου. Προκειμένου δε να τα βγάλουν πέρα, παρέχοντας στους εργαζόμενους μισθούς Κίνας, Μαλαισίας και Μπαγκλαντές, είπαν να αρχίσουν από τις περιφερειακές χώρες αρχής γενομένης από Ελλάδα. Αν πετύχει ο σχεδιασμός, το ίδιο θα συμβεί και στους άλλους παίκτες της παραγωγής των χάρτινων ομολόγων (προϊόντων). Στις χώρες δηλαδή όπου εγκατέλειψαν τους παραδοσιακούς όρους της αγοράς και άρχισαν να παράγουν τα χάρτινα ΟΜΟΛΟΓΑ δίνοντας διαρκώς δάνεια, παίρνοντας υποσχέσεις για γρήγορο και εύκολο πλουτισμό (ανάπτυξη), αλλά, κυρίως, "φούσκες με κοπανιστό αέρα". Εκεί καταλήγουν όλα. Ευνόητο, ο σχεδιασμός ακόμη και άν σημειώσει επιτυχία θα είναι βραχύβιος και αναποτελεσματικός. Η στρεβλή οικονομική ώθηση (: παραγωγή χάρτινων προϊόντων και μετατροπή της αγοράς σε χάρτινη) οδηγεί σε αδιέξοδο και μάλλον, θα είναι τραγικό για την ανθρωπότητα.

Βέβαια, το κόλπο με τα ομόλογα "προϊόντα" θα ήταν διαφορετικό, αν το αμερικανικό μονοπώλιο δεν έσπαγε, τότε που φτιάχτηκε το ευρώ. Μπήκε στο παιγχνίδι και άλλος ανταγωνιστής. Καλύτερος στη βλακεία αποδείχτηκε η δυστυχής πατρίδα μας. Που έπαιρνε δολλάρια και έφτιαχνε ομόλογα με ευρώ. Το ένα ποδάρι το είχε στην Αμερική, το άλλο στην Ευρώπη και όπως όλα δείχνουν, η "προφητεία" του υπέργηρου Αμερικανού οικονομολόγου : Το ευρώ έχει ζωή μέχρι το 2015, φαίνεται ότι θα επαληθευθεί. Πάντως όχι αναίμακτα.

(*) Πρόκειται για τον Μίλτον Φρίντμαν, ευχαριστώ τον φίλο για την πληροφορία.