Αρχή συγχύσεως η αιτία

Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης γράφει :

"Εν αρχή ην ο Λόγος" 

και ο ερμηνευτής το αποδίδει : "Κατά την αρχήν της δημιουργίας υπήρχεν ο Υιός του Θεού, που εγεννήθη (σ.σ. προ πάντων των αιώνων) από τον Πατέρα ως άπειρος και ζωντανός Λόγος από απειροτέλειον και πάνσοφον Νούν"(1).

Παρακάτω όμως έχουμε το ιστολόγιο "Ορθόδοξοι Ορίζοντες"(2), όπου στην ερμηνεία του βιβλίου της Παλαιάς Διαθήκης Σοφία Σειράχ. λζ΄ 16 διαβάζουμε :

"Αρχή παντός έργου λόγος, και πρό πάσης πράξεως βουλή" .

 Εδώ ο ερμηνευτής το αποδίδει ως : "Αρχή εις κάθε έργον πρέπει να είναι η αιτία, δια την οποίαν γίνεται. Προ δε πάσης πράξεως πρέπει να προηγήται η συνετή σκέψις"(3).
 
Αντιπαραθέτοντας τις δυο ερμηνείες, εκείνη του Π. Ν Τρεμπέλα και αυτή του ιστολογίου "Ορθόδοξοι Ορίζοντες", όσον αφορά στη λέξη Λόγος (Κ. Διαθήκη) και λόγος (Π. Διαθήκη), θα σημειώναμε τα εξής :

Αν "η αρχή" (παντός έργου) είναι "η αιτία" (δια την οποίαν γίνεται παν έργο), συμβαίνει δηλαδή αυτή η ίδια αιτία να είναι  η αρχή "παντός έργου", στην οποία οφείλονται τα κτιστά έργα αλλά και τα άκτιστα, τότε διαστρέφουμε πολύ επικίνδυνα την πίστη μας. Ας δώσουμε την εξήγηση.

Η αρχή είναι φυσικά ο Τριαδικός Θεός, όμως οι ιεροί συγγραφείς, απευθυνόμενοι  στον άνθρωπο, ουδόλως αφήνουν να εννοηθεί κάτι τέτοιο αφοριστικά και αόριστα, καθότι ο Θεός είναι αρχή άναρχος. Ουδέποτε δε θα διενοήτω κανείς να γράψει "αρχή ην η αιτία". Διότι πώς είναι δυνατόν η αιτία-λόγος να είναι το δεύτερο Πρόσωπο της αγίας Τριάδος, αφού γνωρίζουμε ότι ο Θεός είναι αναίτιος; Ο λόγος του Θεού είναι η αιτία των κτιστών, όχι όμως για τον εν Χριστώ άνθρωπο της κατά Χάριν καινής Κτίσεως.

Κατ΄ άνθρωπον γράφοντας λέμε ότι ο Θεός είναι η αρχή πάντων - μη ξεχνάμε το "αρχή άναρχος" - και κατ΄ άνθρωπον πάλι λέμε ότι αιτία πάντων είναι ο Θεός. Αυτά  όμως όχι γι΄ αυτόν τον ίδιο τον Θεό. Αυτά μας διδάσκουν οι πνευματοφόροι άγιοι της Εκκλησίας πατέρες καθιστώντας μας εμφανές το Πρόσωπο του αγίου Πνεύματος.

Αν αντικαταστήσουμε τη λέξη "λόγος" με τη λέξη "αιτία", τότε αντί λόγω να παιδευόμαστε (: η παιδεία μας να είναι) δια του Λόγου, αρχίζουμε να ερευνούμε την αιτία δια της υποτιθέμενης Αιτίας. Και εκ της συνήθους περιέργειας που έχουμε οι άνθρωποι, η έρευνα μας οδηγεί στις ανοηταίνουσες ανακαλύψεις των δήθεν σοφών, όπως είναι μεταξύ άλλων το τυχαίο μπιγκ μπανγκ, ο εξ αυτού προελθών πίθηκος και ο μετά ταύτα άνθρωπος. Ο οποίος αντί να εντρυφά στο Λόγο με το λόγο, ψάχνει την αιτία και «εν τιμή ων, ου συνήκε παρά συνεβλήθη τοίς κτήνεσι τοις ανοήτοις και ομοιώθη αυτοίς»".

Υποσημειώσεις

(1)  Π.Ν. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη μετά συντόμου ερμηνείας

(2) http://users.sch.gr/aiasgr/index.html

(3) http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Sofia_Seirax/Sofia_Seirax_kef.36-37.htm