Η Ορθοδοξία των blogger και των επιφυλλιδογράφων

Σε ιστολόγιο του διαδικτύου,όπου ο λόγος και η εικόνα διακινούνται σε στιλ κινηματογραφικής ταινίας με υπότιτλους,ο ψηφιακός υποτιτλιστής συνέκρινε την Ορθόδοξη θεωρία και πράξη με την αντίστοιχη πολιτική θεωρία και πράξη.Με θλίψη πολλή έγραφε :"... θυμήθηκα την ορθόδοξη ασκητική παράδοση που λέει ότι προηγείται η πράξη και μετά έπεται η θεωρία… Γιατί όταν γίνεται αλλιώς έρχεται ώρα που πληρώνεις μεγάλο λογαριασμό!". Τούτο,διότι στην συγκέντρωση φίλων επίδοξου μικρού πολιτικού σχηματισμού όπου μετείχε, κάποιος εκ των παρευρισκομένων είπε : "... μόνο αν μάθουμε να δρούμε πρακτικά και να λύνουμε τα συγκεκριμένα προβλήματα, τότε θα μπορέσουμε να οικοδομήσουμε και οράματα!".
Απογοητευμένος ο υποτιτλιστής θυμόταν ότι και η ευρωπαϊκή ένωση ήταν όραμα, αλλά ... .Αλλά "μας οδήγησε στον εύκολο και άκοπα πλουτισμό και στο κρύψιμο των προβλημάτων κάτω από το χαλί" (sic). Οπότε,τι κρίμα να μη θυμόμαστε την ορθόδοξη ασκητική παράδοση! Η πράξη προηγείται της θεωρίας!! Δεν άντεξα και του έγραψα:

Ανακατεύετε διασπώντας και διασπάτε ανακατεύοντας την ασκητική θεωρία και πράξη με την κοσμική θεωρία και πράξη.Στην νηπτική ασκητική ορολογία οι έννοιες θεωρία και πράξη είναι αλληλένδετες και δεν χωρίζει η μια από την άλλη.Δεν νοείται θεωρία (:θεοπτία) χωρίς πράξη (:άσκηση,ηθική,τήρηση εντολών κλπ) και δεν υπάρχει πράξη χωρίς το τέλος (σκοπός) της θεωρίας. Όσο για την κοσμική ορολογία,τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Δεν μπορείς να σπάσεις τα μούτρα σου, για να καταλάβεις ότι κάτι δεν έκανες καλά. Πρώτα θα πρέπει να δεις ότι η θεωρία στέκει και μετά να την εφαρμόσεις. Διαφορετικά δεν γίνεται,όπως δεν γίνεται να μάθουμε "στου κασίδη το κεφάλι" την κομμωτική τέχνη.

Είναι χαρακτηριστικό το ανωτέρω παράδειγμα,όπου η ασκητική/νηπτική ορολογία (:θεωρία και πράξη) διαπλέκεται με την κοσμική και φέρνει τον αναγνώστη ανάλογων "δημοσιογραφικού στυλ" επιφυλλίδων, σε προφανή σύγχυση.Ακόμη πιο χαρακτηριστικό ήταν το παράδειγμα από το "αλφαβητάρι",που προσκόμισε ο κ.Σπύρος (βλ.το σχόλιο "Ο Δαρβίνος και η ακαδημαϊκή πίστη" εδάφιο Β-Γ) και μας το αφιέρωσε "εξαιρετικά",για να μάθουμε τι σημαίνει Ορθοδοξία.Κι εκεί,ο συγγραφέας ανακάτευε την κοσμική ορθοδοξία με την εκκλησιαστική-θεολογική έννοια του όρου.Αποτέλεσμα;Ο αναγνώστης να μην καταλαβαίνει τίποτα ή μάλλον,να νομίζει ότι ο συντάκτης-συγγραφέας προσκομίζει θρησκευτικές (εν.θεολογικές και εκκλησιαστικές) γνώσεις προς ενίσχυση της πίστης.Αλλά αυτό που έντεχνα γίνεται,είναι να εκτοπίζεται το θρησκευτικό από το κοσμικό φρόνημα.

Ως αναγνώστης εφημερίδων και περιοδικών από εφηβικής ηλικίας παρακολουθούσα αυτά που έγραφαν οι Γιανναράς Ράμφος,Μάϊνας,Νέλλας,Ζαννής κλπ. οι σχέσεις των οποίων με τη Βιβλική Εταιρεία,όργανο του προτεσταντικού αγγλικανισμού,δεν ήταν και δεν είναι,άγνωστες.Θέλησα κάποτε να παραβάλω μερικά αγιογραφικά αποσπάσματα,που με παρέπεμπαν γραφόμενά τους, και αυτοί μου συνέστησαν την έκδοση της Αγίας Γραφής της Βιβλικής Εταιρείας.Τότε άρχισα να υποπτεύομαι ότι κάτι δεν πάει καλά με όλους αυτούς.Προσέφυγα στις πηγές και δεν άργησα να αντιληφθώ ότι μπροστά μου είχα μια διαφορετικού τύπου ουνία.Πιστό αντίγραφο και σύμμαχο της παπικής.

Σε παρένθεση,το βιβλίο "Εισοδικό" το είχα διαβάσει.Όταν όμως έκανα συζήτηση με έναν γέροντα της Καψάλας,μου είπε:"Παιδί μου,αυτό το βιβλίο δεν είναι Ορθόδοξο.Δεν ξέρεις Θεολογία και δεν μπορείς να καταλάβεις".Σημειώνω ότι ο μοναχός συγγραφέας του "Εισοδικού", διατηρούσε άριστες σχέσεις με τους μετέπειτα ονομασθέντες "νεοορθόδοξους".Τώρα βλέπω να κάνει προσπάθεια να μαζέψει τα ασυμμάζευτα.

Τα γράφω αυτά για ένα λόγο.Ότι ποτέ δεν είδαν το φως της δημοσιότητας - στην έκταση της προβολής,της διαφήμισης και διάδοσης,αυτών που έγραφαν οι νεοορθόδοξοι κύκλοι- άλλου είδους κριτικές και ελεγκτικές γραφές.Γραφές Ορθόδοξες,που οπωσδήποτε υπήρχαν και υπάρχουν,για να βάλουν τα πράγματα στη θέση τους.Όσοι κατέθεταν την κριτική τους ήταν "θαμώνες των πνευματικών συναντήσεων των Ταλιμπάν της Ορθοδοξίας (εννόησε τους οργανωσιακούς) και των Μουτζαχεντίν του Παλαιού Ημερολογίου",κατά την γραφή του κ.Σπύρου.Επομένως αποκλείονταν από παντού.

Θα ήθελα τέλος,αν και πολλά θα μπορούσα να γράψω, να συστήσω στον αναγνώστη,με ενδιαφέροντα σε θέματα πίστεως,να έχει υπόψη ότι ζητήματα όπως αυτά χρειάζονται ένα σταθερό σημείο αναφοράς.Διαφορετικά είναι αδύνατον να ελεγχθεί το αξιόπιστο ή το αναξιόπιστο αυτών που διαβάζει.Τούτο δεν είναι άλλο από τα πρωτότυπα,που μέχρι των ημερών μας διασώζονται.Είναι η Αγία Γραφή των Ο' στην αμετάφραστη,αλλά και μεταφρασμένη έκδοση.Είναι η Φιλοκαλία.Είναι οι αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων.Δεν είναι οι απόψεις των επιφυλλιδογράφων,ούτε και εκείνες της ακαδημαϊκής θεολογίας,που επιχειρεί να προστατευθεί όπισθεν της ιστορικότητας.

... Α ...

Η συνέχεια είχε το εξής ενδιαφέρον. Ο ψηφιακός υποτιτλιστής θεώρησε "ρατσιστικό" αυτό που μου υπέδειξε ο γέροντας μοναχός,όταν του ζήτησα να μου πει τη γνώμη του για το βιβλίο "Εισοδικόν". Κόσμιο και αποδεκτό θα ήταν αν μου έλεγε ότι αυτό το βιβλίο δεν τον εκφράζει. Επιπλέον, μου είπε ότι θολώνω τα νερά με αυτά που γράφω και ότι είμαι κακόπιστος αναγνώστης. Αναγκάστηκα πάλι να του απαντήσω :

Όταν ένας μοναχός,και δη ασκητής,και δη του Αγίου Όρους, και δη στην Καψάλα,καλείται να σχολιάσει ένα βιβλίο προερχόμενο από συμμοναστή του,τα πράγματα δεν είναι του τύπου "με εκφράζει,δεν με εκφράζει". Γενικότερα,για έναν ασκητή της Ορθοδοξίας που καλείται να πει τη γνώμη του σε Θεολογικά ζητήματα,το εύρος της συζήτησης δεν εντοπίζεται,και δεν εξαντλείται, στην προσωπική έκφραση.Υπάρχει το ορθόδοξο από τη μια πλευρά και το κακόδοξο από την άλλη.Αυτά τα θέματα - μιλώ πάντα για Θεολογία - δεν είναι θέματα καλών διαπροσωπικών σχέσεων και πολιτικής διπλωματίας. Ο γέροντας κλήθηκε να σχολιάσει ένα βιβλίο και είχε αντιμέτωπο έναν αδαή περί τα Θεολογικά.Τι καλύτερο μπορούσε να απαντήσει;Να μου κάνει μάθημα Ορθόδοξης διδαχής στον περιορισμένο δικό του και δικό μου χρόνο ;

Με αυτό που μου είπε, μου έδωσε να καταλάβω τι μπορούσα να κάνω. Ή να καθίσω να μάθω αυτά που λέει η πίστη μου ή να αδιαφορήσω.Η δεύτερη εκλογή,πάλι,άφηνε ανοικτά δυο ενδεχόμενα: Ή να δεχθώ την έμπειρη κρίση του ή να πω ότι αυτά δεν είναι για μένα.Προτίμησα να μάθω αυτά που λέει η πίστη μου και δέχθηκα,όχι άκριτα,την έμπειρη κρίση.Το αποτέλεσμα τον δικαίωσε.Ήταν η κρίση του σωστή και το "Εισοδικόν" απείχε από του να είναι Ορθόδοξο. Λέγεται αυτό ρατσισμός; Και γιατί;

Σημειώνω δε και το ακόλουθο. Αυτά που λέει η πίστη μας δεν μαθαίνονται όπως αυτά του σχολείου ή του Πανεπιστημίου.Μαθαίνονται μετέχοντας στα Μυστήρια της Εκκλησίας όχι για ένα ή για δυο και περισσότερα χρόνια.Το "πανεπιστήμιο" της Εκκλησίας έχει απεριόριστο χρόνο διάρκειας και μόνο όποιος διαθέτει την "βασίλισσα των αρετών",την υπομονή,αξιώνεται στο τέλος "να πάρει πτυχίο".Αλλά τούτο είναι θέμα που αφορά στη μη ελεγχόμενη από τον σχολαστικισμό "εσωτερική πληροφορία".

Τέλος,ως προς τα περί κακόπιστης ανάγνωσης αυτό είναι ένα θέμα που άπτεται στην προαίρεση του αναγνώστη.Η δε προαίρεση του συντάκτη-ψηφιακού υποτιτλιστή, φαίνεται από αυτά που γράφει και πώς τα γράφει.(Σε παρένθεση,θα σας συνιστούσα να ξαναδιαβάσετε τούτο :"Έγραψα ότι η τοποθέτηση της κυρίας αυτής μου θύμισε την ασκητική παράδοση και όχι ότι είναι ίδια ή συνδέεται με την ασκητική παράδοση...", για να δούμε ποιος θολώνει ποιόν. Αν δεν είναι δουλειά σας να μαθαίνετε τους άλλους ανάγνωση, δεν είναι και δουλειά δική μου να μαθαίνω τους άλλους να γράφουν).
Η δική μου προαίρεση απέναντι σε αιρετικές ή κακόδοξες γραφές - όχι πρόσωπα - δεν είναι ευμενώς διακείμενη. Νομίζω είμαι αρκετά σαφής και ήμουν ευθύς σε ό,τι έγραψα. Αν η λέξη "αίρεση" σας ενοχλεί, αυτό δεν με αφορά. Αγνοείστε την.Υπάρχει άλλωστε και το διαζευκτικό "ή".

... Β ...

Πιο πέρα, η ένταση επιδεινώθηκε με την παρατήρηση που μου έκανε και ακολουθεί :

"Σε αυτό έκανα λάθος", γράφει, "μάλλον ο χαρακτηρισμός είναι λάθος, έπρεπε να πω ολοκληρωτισμός ή κάτι τέτοιο. Δηλαδή η (χωρίς βάσανο) ταύτιση της γνώμης μας με την εκάστοτε ορθοδοξία" και μου υποδείκνυε το ολοκληρωτικό (!) δικό μου σημείο: "Το αποτέλεσμα τον δικαίωσε. Ήταν η κρίση του σωστή και το "Εισοδικόν" απείχε από του να είναι Ορθόδοξο. Λέγεται αυτό ρατσισμός ; Και γιατί ;"

Έπρεπε και πάλι να απαντήσω ...

Έχετε ως δικαιολογητικό την παρένθεση ( στο: η χωρίς βάσανο) κι έτσι δεν θα σας κατηγορούσα για πρόβλημα ανάγνωσης. Αβλεψίας ναι, ίσως και δικής μου. Αλλά αναφέρθηκα σαφέστατα : Προτίμησα να μάθω,έγραψα, και παρακάτω έγινα ακόμη σαφέστερος,αυτά που λέει η πίστη μας και δέχθηκα όχι άκριτα την έμπειρη κρίση του. Τι άλλο θέλατε να γράψω ; Ότι μελέτησα όλη την Αγία Γραφή από την αρχή μέχρι το τέλος ; Ότι μελέτησα όλη τη Φιλοκαλία και πλήθος εκκλησιαστικών πατέρων ; Ότι θήτευσα και θητεύω στην Εκκλησία και τόσα άλλα ; Τα θεωρείτε όλα αυτά "χωρίς βάσανο" ;

... Γ ...

Και φθάνουμε στο τελικό κρεσέντο του ψηφιακού μας υποτιτλιστή : " Η λέξη αίρεση καθόλου δεν με ενοχλεί. Θεωρώ τις αιρέσεις κάτι πολύ σημαντικό για την κοινωνία. Στο Βυζάντιο όσο υπήρχαν αιρέσεις υπήρχε ζωή όταν έπαψαν επήλθε ο θάνατος. Είναι ...τιμή μου να ...είμαι αιρετικός!"

Η συνέχεια,μου φαίνεται,ήταν απόλυτα δικαιολογημένη.

Ως προς τα εύσημα που δίνετε στον εαυτό σας, έχετε το απόλυτο δικαίωμα να το κάνετε.Θα βρείτε πολλούς οπαδούς. Τους ετοιμάζετε άλλωστε - δεν είσαστε μόνο εσείς - από τα Γυμνάσια και τα Λύκεια, όπου τους διδάσκετε μια θεολογία έρημη εκκλησίας. Το ίδιο κάνουν και οι άλλοι, προτεστάντες,παπικοί και το δικό μας προτεσταντο-παπικό (νεοορθόδοξο) συνονθύλευμα. Ανέδειξαν και αναδεικνύουν διάσημους μηδενιστές που τους βαπτίζουν ως μεγάλους "θεολόγους" ! Παρένθεση,κάποιος αποκάλεσε θεήλατο τον Καζαντζάκη και έτερος ιεράρχης αποκάλεσε τις αιρέσεις θείον δώρο!! Forget church, follow Jesus διαφημίζει το περιοδικό Newsweek!!!

Δουλειά δική μας είναι να θυμίζουμε σε σας και σε όλους, ότι άλλο πράγμα η "θεολογία" των δαιμόνων (ήμαρτον πάτερ) και άλλο η Θεολογία του Τριαδικού Θεού. Και αυτό το κάνουμε χωρίς να δίνουμε εύσημα στον εαυτό μας.