Κληρικαλισμός και εκκλησιαστικός λαϊκισμός I

Η διαφωνία είχε αρχίσει να γίνεται ενδιαφέρουσα. Ο ένας των συνομιλητών υποστήριζε αυτά που έγραψε ο αγ.Ιωάννης της Κροστάνδης (σ.σ. συχνή θεία Μετάληψις) και ο άλλος υποστήριζε άλλα. Αυτά του π. Αλέξανδρου Σμέμαν. Ο τελευταίος προέβη παλιά σε κάποιες διαπιστώσεις για το κυριολεκτικό κατάντημα του Ορθόδοξου κλήρου. Έγραφε :"... η ρίζα της αντίθεσης στη συχνή θεία Κοινωνία από κάποιους κληρικούς είναι η προστασία της θείας Κοινωνίας με την εξομολόγηση, η προστασία της αφέσεως με την «εξουσία που μου έχει δοθεί...». Είναι σαφές πως αυτός ο αγώνας μεγαλώνει τώρα υπό την επίδραση κάποιων κληρικών πού έχουν καταληφθεί από την εξουσία τους, από την «ιερότητά» τους".

Αυτά έγραφε ο π. Σμέμαν και η διαφωνία δεν αφορούσε μόνο στη συμμετοχή των πιστών στη θεία Κοινωνία.

Ο αγ. Ικωάννης περιέγραφε με μελανά χρώματα τη ζωή του εκκλησιαστικού πληρώματος και την ελαστικότητα των ιερέων, που έδιναν με μεγάλη ευκολία τη συγχωρητική άφεση στους εξομολογουμένους και δέχονταν να τους μεταλάβουν. Ζητούσε αυστηρότητα, εφαρμογή των Κανόνων και συχνή Θεία Μετάληψη.
Το ίδιο, αλλά χωρίς τις προϋποθέσεις που έθετε ο αγ. Ιωάννης Κροστάνδης, ζητούσε και ο π. Σμέμαν στο περιληπτικό απόσπασμα που εξέθεσα πιο πάνω. Ειδικότερα όμως εστίαζε στο φαινόμενο του κληρικαλισμού, στην εξουσία που ασκεί ο κλήρος σε βάρος των πιστών, που τους μετατρέπει σε δουλοπρεπείς και ανελεύθερους : "Ο κληρικαλισμός αποσπά κά­θε «ιερότητα» από τους λαϊκούς: αποδείξεις; το τέμπλο, η θεία Κοινωνία (μόνο κατόπιν αδείας), η Θεολογία..." και τα λοιπά (ποιά;) που (δεν) εννοούνται, συμπληρώνω.

Έτσι, το θέμα συνδεόταν και με αυτό του κληρικαλισμού. Είπα κι εγώ τη γνώμη μου :

Και αυτά που λέει ο άγιος μπορεί να εκληφθούν ότι οδηγούν σε κληρικαλισμό, αλλά και όσα υποστηρίζει ο π.Σμέμαν μπορεί να οδηγήσουν σε μια διαφορετική μορφή κληρικαλισμού. Στη μορφή ενός λαϊκού κληρικαλισμού, με την έννοια ότι η ιερότητα μετατίθεται πλέον στο (λαϊκό) πλήρωμα της Εκκλησίας, στο λαό του Θεού. Τότε δεν αποκλείεται να ακούσουμε και κανένα σύνθημα τύπου :"Οι ποιμένες να ποιμαίνουν και το ποίμνιο να εξουσιάζει". Παρένθεση, ο λαός του Θεού δεν εξουσιάζει, αγωνίζεται και μάχεται, ώστε να παραμείνουν αναλλοίωτα, ζώσα πραγματικότης, τα άγια θεσπίσματα της αληθούς Πίστεως.

Το ζήτημα είναι πολύ λεπτό και δεν μπορούμε να τα διαγράφουμε όλα με τη μονοκοντυλιά του κληρικαλισμού. Στην εποχή όπου ζούμε, και κυρίως κάτω από τις συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί για να ζούμε, είναι εξαιρετικά δύσκολο να περιμένουμε κάτι να αλλάξει.Όλο και περισσότερο τα πάντα θα συγκλίνουν προς την κατεύθυνση μιας νεοτερικής συγκεντρωτικής μορφής (παπικού στυλ) εκκλησίας, απ΄ όπου θα λαμβάνονται οι τελικές αποφάσεις και θα χαράζεται η πορεία των ενδιαφερομένων για τη σωτηρία τους ή την πίστη τους.

Ποιοι και πόσοι είναι αυτοί που ενδιαφέρονται για τα εσωτερικά των λόγων του Ευαγγελίου; Ποιοι και πόσοι ενδιαφέρονται να εισχωρήσουν στα ενδότερα των εκκλησιαστικών Μυστηρίων ; Ποιοι και πόσοι ενδιαφέρονται να νοηματοδοτήσουν λεπτές θεολογικές έννοιες,που χωρίς αυτές,η επαγγελόμενη σωτηρία και η χαρισματική "καλή αλλοίωσις" είναι ανέφικτες.

Ο π. Σμέμαν, που σημειωτέον προσπάθησε να συνεχίσει το έργο του αγ. Ιωάννου Κροστάνδης χωρίς τις προϋποθέσεις που εκείνος συνιστούσε, θεωρούσε και θεωρεί αδιανόητη την προσέλευση των πιστών στη Θεία Λειτουργία, χωρίς συμμετοχή του πληρώματος στη θεία Κοινωνία. Υποβιβάζει και υποτιμά το έργο των απαίδευτων κληρικών και το βλέπει μόνο κάτω από το πρίσμα του κληρικαλισμού. Δεν είναι απίθανο, αφού προΐσταται ποικίλων λειτουργικών και εκκλησιολογικών καινοτομιών, μέσα στα πλαίσια φυσικά του οικουμενισμού, να μας εισηγηθεί εντός ολίγου την μαζική εξομολόγηση και την μαζική συγχωρητική άφεση. Οι προσερχόμενοι πιστοί στο μυστήριο της Εξομολόγησης θα είναι αρκετό ότι απλά προσέρχονται. Δεν χρειάζεται να κάθονται και να λένε αυτά που τους βαρύνουν. Ο μέγας αρχιερεύς που θα παρέχει το δικαίωμα της άφεσης των αμαρτιών στους Ορθοδόξους με αυτό τον τρόπο, θα είναι κάτι ανάλογο με αυτόν του πάπα. Αυτός θα μεταδίδει το δικαίωμα της άφεσης στους επισκόπους, οι επίσκοποι στους ιερείς και οι ιερείς στο μαζικά συρρέον ποίμνιο μια των ημερών της εβδομάδας. Έτσι, κάθε Κυριακή όλο το εκκλησίασμα θα μεταλαμβάνει.

Οι διαπιστώσεις του π. Σμέμαν μπορεί να είναι σωστές, αν και γενικές και εν πολλοίς αυθαίρετες. Αν ήθελε να προσφέρει κάτι στην πνευματική οικοδομή του κλήρου και των πιστών,αυτό θα έπρεπε κάπου αλλού να το αναζητήσει.

Θα ήθελα τέλος να συμπληρώσω και τα εξής σε όλα τα ανωτέρω.

Σε μια εποχή όπως η σημερινή,όπου δεν υπάρχει περίπτωση συνοδικής απόφασης (δεν πρόκειται ποτέ να υπάρξει) ώστε να γνωρίζουμε ποιος είναι και ποιος δεν είναι αιρετικός και κακόδοξος, θα ήταν πολύ ριψοκίνδυνο να αναφερόμαστε, προκειμένου να τεκμηριώσουμε "ορθά τέμνοντες" συλλογισμούς μας, σε άτομα που η γενικότερη συμπεριφορά τους ρέπει σε νεωτερισμούς και πολύ πέραν τούτων. Και τα λέω αυτά, διότι οι δεχόμενοι τη μομφή που προσάπτει ο π. Σμέμαν στον Ορθόδοξο κλήρο, δεν παραλείπουν σε άλλα σημεία να σαρκάζουν τον οικουμενισμό και τους οικουμενιστές. Δεν καταλαβαίνω πώς τους διαφεύγει η οικουμενιστική τροχιά του αντικληρικαλιστικού πνεύματος που διαγράφουν τα κατά καιρούς λεγόμενα του π. Σμέμαν.

Το δεύτερο μέρος http://kyprianoscy.blogspot.gr/2009/07/blog-post_7898.html