Το ιερό έθος της περιτομής και η περιτομή καρδίας

Πολλά είναι τα στοιχεία εκείνα που μας βεβαιώνουν ότι ο συγγραφέας της Πεντατεύχου (: Γένεσις, Έξοδος, Λευϊτικό, Αριθμοί και Δευτερονόμιο) είναι ο θεόπνευστος Μωϋσής. Ο Θεός καλεί τον Αβραάμ να περιτμηθεί αυτός και οι δούλοι του, συνάπτοντας με αυτό τον τρόπο διαθήκη μαζί τους. Τούτο θεωρείτε το ορατό, το αντικειμενικό και ανεξίτηλο σημάδι, πάνω στο ίδιο το σώμα των πιστών, για να τους θυμίζει διαρκώς τη συμφωνία με τον Κύριο.

Δεν υπάρχουν ιστορικές μαρτυρίες, που να συνδέουν το ιερό έθος των Εβραίων να περιτέμνονται με την μακρά παραμονή τους στην Αίγυπτο των Φαραώ. Ούτε μπορούμε να συμπεράνουμε από πουθενά ότι στην Ουρ, όπου κατοικούσε ο Αβραάμ, υπήρχε αυτή η συνήθεια. Η  μεταγενέστερη καταγραφή και εξιστόρηση του θεόπνευστου συγγραφέα για την συμφωνία με το σημείο της περιτομής είναι αναμφισβήτητα εντολή εκ Θεού. Ωστόσο, είναι βέβαιο ότι ο Μωυσής γνώριζε τα ενδότερα του φαραωνικού ιερατείου. Το οποίο ενέπαιζε τον Θεό, δυνάστευε το λαό και τον κρατούσε  στο σκοτάδι της άγνοιας. Η γνώση ήταν κτήμα της ανώτερης κάστας.

Στην ιατρική βιβλιογραφία, ως αντικειμενικά αδιάβλητος λόγος περιτομής, φέρονται οι λόγοι σωματικής υγιεινής.  Αυτή είναι η επιστημονική άποψη με την οποία κανείς δεν θα διαφωνούσε. Είναι όμως η μοναδική ή μήπως υπάρχει κάποια άλλη, πέρα ακόμη και από αυτό το "ορατό σημάδι που θυμίζει διαρκώς τη συμφωνία με το Κύριο"; Φυσικά και με την επιλογή Του. Ας το δούμε και ας θυμηθούμε ότι η ενανθρώπηση του τριαδικού Θεού δεν αγνοεί αυτή την ιερή συνήθεια. Αλλά προσθέτει και μια νέα: Την περιτομή της καρδίας. Το θέμα απασχόλησε έντονα το Απόστολο των εθνών Παύλο για να φθάσει στο τέλος να πεί: " Εν γαρ Χριστώ Ιησού ούτε περιτομή τι ισχύει ούτε ακροβυστία, αλλά καινή κτίσις ... Του λοιπού κόπους μοι μηδείς παρεχέτω" (Γλ. ς΄ 15-17).

Αν πέρα από το ορατό σημάδι συμφωνίας με τον Θεό και την επιλογή Του, είναι και  λόγοι υγιεινής  που υποχρέωναν τους Εβραίους να περιτέμνωνται (: καθαριότητα), δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε και έναν άλλο σημαντικότερο λόγο. Είναι ο λόγος της εσωτερικής καθαρότητας: Το όργανο που μεταδίδει τη ζωή, οφείλει και πρέπει να είναι φυσικά και ανατομικά καθαρό, συνάμα δε, οφείλει και πρέπει να είναι πνευματικά κεκαθαρμένο (: καθαρότητα). Έτσι, η ορατή καθαριότητα συνδέεται  με την αόρατη καθαρότητα και η ζωή συνάπτεται με το θείο.

Όμως με τη θεία Ενανθρώπηση η εσωτερική καθαρότητα πνεύματος δεν θέτει προτεραιότητα στην περιτομή της ακροβυστίας. Αλλά και δεν την υποτιμά. Θέτει όμως ως προϋπόθεση την περιτομή του κυρίως οργάνου ζωής, το οποίο είναι η καρδία. Ο στίχος 12 του Ψαλμού Ν΄ αναφέρει : "καρδίαν καθαράν κτίσον εν εμοί, ο Θεός. και πνεύμα ευθές εγκαίνισον εν τοις εγκάτοις μου". Αυτό ευρίσκεται σε πλήρη συμφωνία με την "περιτομή καρδίας" που εγκαινιάζει ο Κύριος και διεξοδικά αναλύει ο Απ. Παύλος. Πρώτα η καρδία πρέπει να καθαρθεί και το πνεύμα να εγκατασταθεί κεκαθαρμένο "εν τοις εγκάτοις". Τότε δεν έχει σημασία, ούτε και δίνεται προτεραιότητα στην αντικειμενική ανατομική καθαριότητα του οργάνου, που μεταδίδει τη ζωή. Προτεραιότητα δίνετε στην εσωτερική, την πνευματική, καθαρότητα.  Όλος ο Ν΄ Ψαλμός εκζητεί την καθαρότητα πνεύματος, διότι απλά δεν υπάρχει ζωή δίχως καρδιά.

Παραλείπω ότι σήμερα οι επιστήμονες μας προτρέπουν να περιτμηθούμε όλοι. Είναι, μας λένε, ο καλύτερος τρόπος προστασίας από το έητζ. Αλλά ας αφήσουμε τις προεκτάσεις αυτού του θέματος, που δεν είναι βέβαια η φροντίδα της υγείας μας. Το πράγμα πηγαίνει βαθύτερα και ας γράψουμε μόνο, ότι δεν αποκλείεται να υπάρχουν και άλλες νοηματοδοτήσεις σχετικά με το ιερό έθος της περιτομής. Νομίζω όμως ότι οι απόψεις που σήμερα κυριαρχούν, ενδιαφέρονται για καθαρή ζωή (οικολογία, πράσινη ανάπτυξη, προστασία από έητζ κλπ.) και σχεδόν καθόλου για καθαρότητα ζωής με πνεύμα κεκαθαρμένο - ευθές. Η προτροπή: "ετοιμάσατε την οδόν Κυρίου, ευθείας ποιείται τας τρίβους αυτού" εξακολουθεί να παραμένει "φωνή βοώντος" σε έρημο τοπίο.